VICTIM OF SAFETY PIN (Polski Punk Underground 1977-82) compilation LP

Od 2002 roku w Kanadzie ukazała się ciekawa składanka VICTIM OF SAFETY PIN (Polski Punk Underground 1977-82) compilation LP skompilowana i opisana przez Jasona Flowera.
Prezentuje ona początki boomu punkrocka w Polsce (wtedy) Ludowej .
Ciekawą rzeczą jest zajebisty tekst opisujący wszystko co się działo "przed", a smaczkiem jest to , że punkt widzenia jest "kanadyjski" , a nie "polski". Na Forum.hace.pl  poprosiłem o przetłumaczenie tego tekstu i zrobił to KOSA SPALINOWA 666  [któremu serdeczne dzięki za tłumaczenie ]
linku do nagrań nie ma i nie będzie ;)
No to jedziemy ;)


Wstęp
Era polskiego rocka w czasie komunizmu jest nieporównywalna z muzyką Polski dzisiaj. Izolacja oznaczała silniejszy charakter w muzyce jak i tekstach utworów. Punk powstał w tym samym czasie gdy polskie związki pracy organizowały pierwsze strajki. Bycie punkiem w Polsce oznaczało bycie antykomunistą, być przeciwko dręczącemu stanowi. Z tego powodu do połowy lat 80-tych, ogromy procent młodzieży był przyciągany przez te aspekty. Były to dzieciaki jak każde inne; twórcze, nowoczesne i inteligentne. Ludzi byli spragnieni nowych dźwięków, bez pieniędzy na drogie produkty z zachodu, pirackich kaset było pod dostatkiem. Oznaczało to ze kopiowano tyle kaset, że krajowe zespoły punkowe zyskiwały status kultowych co było by nieosiągalne przy dzisiejszym systemie. Klasyczne grupy są do dziś legendarne w Polsce.
Informacje zawarte tutaj są zbiorem wywiadów przeprowadzonych przeze mnie, starych fanzinów, oficjalnych i fanowskich stron internetowych, książce Polski Punk, Encyklopedii Polskiego Rocka i innych. Znając sytuacje polityczna i ekonomiczna tamtych dni, dostępność informacji i materiału była zróżnicowana, ale jestem przekonany że udało mi się stworzyć pierwszą dokładna antylogie archiwów polskiego podziemia punkowego. Główny tekst skupia się nie tylko na punkowych grupach d.i.y ale również na zespołach które są łączone z wczesną sceną alternatywną. W komunistycznych krajach wschodu, istniały zespoły zarówno podziemne jak i akceptowane przez ustrój. Można w łatwy sposób odróżnić zespoły punkowe od nie punkowych, ale uważam że grupy akceptowane przez ustrój są nie zaprzeczalnie częścią pierwszych 5 lat, tak że wypada o nich wspomnieć.
Niektóre zespoły które początkowo chciałem włączyć, zostały pominięte lub nigdy nie znalezione; Gary Hell, mam nadzieje że nadal żyjesz, szkoda że ciebie tu nie ma. Dzieci Kapitana Klosa, mimo że są prawdziwym klejnotem, są poza ramami czasowymi (83-85), więc pasują bardziej do następnego tomu. Jednak najbardziej rozczarowuje brak grup kobiecych. Kontrola W. Atak & Bikini, próbowałem skontaktować się z wami, szkoda że was tu nie ma…
Materiał tu zawarty pochodzi z nagrań domowych, kaset koncertowych, aż po jedyne nagrania studyjne… Były to pierwsze nowe dźwięki w kraju. To historia; starałem się ze wszystkich sił aby zaprezentować to w jak najbardziej interesujący i naturalny sposób. Tak to było i tak jest. Każdy artysta i piosenka ma bardzo duże znaczenie dla rozwoju tego co stało się w dynamicznym czasem polskiej historii. Jeśli jest to dla ciebie za surowe, jesteś za młody!
Do następnego razu (na pewno za parę lat!)…

Krótka historia polskiego rock and rolla.
Pomimo politycznej granicy komunizmu, i powiązań krajów do kultury wschodnio-słowiańskiej, polskie nowoczesne rytmy były wciąż bardzo ‘’zachodnie’’. Z świeżymi rock and rollowymi piosenkami nadawanymi przez radiostacje American Voice i Radio Luxemburg, już rosnąca scena jazzu w Polsce zaczęła eksperymentować.
Krajowe nagrania jazzowe w środku lat 50-tych zaczęły zawierać okazjonalnie rockowe takty i/lub covery popularnych rock and rollowych symboli z zachodu, w 1956 zostały otwarte nowe kluby jazzowe w Toruniu, Poznaniu i Wrocławiu. Pierwsze oficjalne nagranie piosenki rockowej odbyło się 11 marca, 1957 zostało wykonane przez chór Czejanda. Nowy beat przybył, i w marcu 1959 powstała pierwsza grupa rock and rollowa, właściwie nazwana Rythm & Blues, wykluła się z gdańskiej sceny jazzowej, promując nadejście rock and rolla na wschód.

Polski Big Beat lat 60-tych,Surf i psychodelia.
Pod koniec dekady, nuda wśród młodzieży dała początek pierwszym polskim punkom. Bycie zamkniętym krajem oznaczało słabą lub prawie żadną wymianę między zachodem a wschodem, ale to nie powstrzymało ich przed posiadaniem własnego taktu i pokolenia hipisów. W rozmiarach europejskich, Polska to duży kraj z duża populacją i wysoką liczbą dużych miast w wszystkich stronach. Dla muzyków, ci szczęśliwi mieli okazje występować na corocznych organizowanych przez państwo festiwalach ( niektóre grupy koncertowały zagranicą), sesje nagraniową w Polskim Radiu (zwłaszcza w Studio 1, aka ‘’Rytm’’), lub wydać płytę winylową w wytwórni nadzorowanej przez państwo…
Polskie zespoły jaki i te ze wschodu, posiadały krajowe nagrania wypuszczone przez wytwórnie Polskich Nagrań; Muza, Veriton a Pronit. Zespoły często zaczynały od wypuszczenia pojedynczego utworu na teraz trudno dostępnych pocztówkach dźwiękowych i papierowych płytach, później wypuszczały 7’’ single i epki a później pełne płyty w postaci LP.
Z pozostałości zespołu Rythm & Blues powstała garażowa grupa Czerwono-Czarni (1960), która wypuściła kilka singli a później trzy pełne płyty. Razem z zespołami Dzikusy, Chochoły i Tajfuny byli jedną z pierwszych zespołów które wyłamały się z mainstreimowego popu. W 1965 powstali ‘’polscy-beatlesi’’ –czyli Czerwone Gitary, i wkrótce tuziny grup piszących piosenki miłosne powstały… Na szczęście tego samego roku powstała super grupa składająca się z muzyków Czerwono Czarnych i Niebiesko Czarnych pod nazwą Polanie, wypuścili parę 7’’ epek i ostatecznie jedną dużą płytę zawierającą ich znakomitą grażowo-punkową muzyke r&b. Polanie były jedną z najbardziej szalonych i popularnych grup lat 1965-67. Grającą koncerty na wschodzie, grając wraz z the Animals, i zdobywając pierwsze miejsce na International Folk-Beat Festival w Hamburgu. Z tytułami utworów takimi jak ‘’Nie wiem sam’’, ‘’Nieprawda, nie wierzę’’ , mówi się ze ich niepublikowane utwory są nawet bardziej szalone niż nagranie wydane przez państow. Podobnie, jedna z najlepszych grup z żeńską wokalistką, Mirą Kubańską z zespołu big bitowego Blackout, był prawdopodobnie pierwszym zespołem którego teksty zajmowały się problematyką socjo-polityczną i anty wojenną (Te bomby lecą na nasz dom, Pozwólcie nam żyć). Blackout później ewoluował w Breakout w późnych latach 60-tych, początkowo wypuszczając ‘’super cool folkowo-blusowe fuzz rockowe albumy.(nie mam pojęcia o co tu biega)
Po odejściu z grupy Niebiesko Czarni (1962-66), Czesław Niemen razem z zespołem Akwarelle wypuścił parę psychodelicznych albumów, aby później zrobić ogromną karierę. Pomiędzy piosenkami miłosnymi, powstawały utwory o tematyce socjo-politycznej które omijały uszy i oczy cenzorów… oczytani Polacy stali się mistrzami pisania i czytania między wersami. Na nieszczęście, najmocniejsze i antypolityczne utwory zostawały cenzorowane lub nieudokumentowane. Do teraz jedne z najlepszych tekstów napisane przez polski zespół rockowy na koniec dekady pochodzi o grupy grającej rock progresywny Klan (1969-71). Prawie polscy The Stooges, szalone teamy i psychodeliczna okładka! W swoim oryginalnym wcieleniu zespół wypuścił tylko jedną 7’’ i pełny album.
Z kilkoma wyjątkami, w czasach komunizmu, mass media, telewizja i radio stacje, prasa i wydawnictwa studia filmowe i teatralne, była albo własnością lub kontrolowane przez państwo lub partie. Nic nie mogło powstać bez przejścia przez cenzurę.
Wszystkie wymienione grupy były tymi kilkoma szczęśliwymi którzy wygrywali konkursy, i lub zdobywali wsparci państwa w zamian z publikacje ich piosenek. Mimo tych trudności, mniej popularne grupy nadal miały możliwość występowania na festiwalach i nagrywać w studio Polskiego Radia. Interesującym i mało znanym faktem jest to że prawie każda grupa która miała sesje w studio radia miała przynajmniej jedną piosenkę wypuszczoną na papierowej płycie wypuszczoną przez wytwórnie Ruch. Wartą wspomnienia jedną z tych rzadkich i zapomnianych płyt z wytwórni Ruch jest płyta psychodelicznej grupy Zdrój Jana, która powstała w 1968, nagrań dokonała między 1969-71, mając jedną piosenkę oficjalnie wydaną.

Fuzzowe lata 70-te i proto punk do roku 1976
We wczesnych latach 70-tych, wypuszczony tylko kilka LP, pośród dziesiątek płyt mainstreimowego jazz-rocka i pop/blues rocka… Trzy korony były super grupą założoną przez Krzysztofa Klenczona (Czerwone Gitary), który wypuścił album z ogromną dawka fuzlu w 1971, zanim powrócił do swojej popowo rockowej kariery. Nurt, który powstał w 1971, wydał album fuzlowy w 1973.
Pierwszymi płytami rockowymi które zyskały rozgłos i posiadały nową energię były płyty Budki Suflera, SBB i Test; wszystkie wymieniony wydały swoje debiuty w latach 1974/75, co ogólnie doprowadziło ich do sukcesu. Składająca się byłych członków Grupy ABC, Dzikusy i Czerwono Czarni; grupa Test stworzona w 1971 kontynuowała działalność do 1976. Nie było to takie oczywiste na początku, ale grupa Test stała się legendą, pierwszym polskim zespołem lat 70-tych grającym hard rocka. Początkowo wypuszczając pocztówki muzyczne i 7’’, ich LP 1974, zawierała wiele piosenek hard rockowych, z chwytliwymi riffami i szalonymi solówkami. Była wypływowym zespołem pośród generacji nowych kapel końca dekady. Na pewno było wiele grup grającej w stylistyce podobnej do Test, ale na nieszczęście jest bardzo mało dokumentacji do której można się odwołać.
Niepowiązane wypadki nowych undergroundowych dźwięków zaczęły pojawiać się w kraju. W warszawie, punkowe elementy pojawiały się w hipisowskich grupach hard rockowych i scenie folkowej i nawet w alternatywnych grupach teatralnych.
Jak wynik barku środków, początkowe dźwięki punkowe nie były tak elektryczne jak te zachodnie, zazwyczaj były akustyczne lub pól akustyczne. Ceny instrumentów muzycznych były niesamowicie wysokie w porównaniu z miesięcznymi dochodami, przez co większość młodzieży nie miała żadnych szans na posiadanie własnego instrumentu i żadnego miejsca w którym mogła by rozwijać swoją muzykę.
Marek Jackowski (Anawa) i Milo Kurtis (Ossjan), założyli pierwsze wcielenie Maanam, w 1975, z wokalistką Olgą ‘’Korą’’ Ostrowską która dołączyła do grupy 1976 i zaraz potem grupa zagrała swój pierwszy koncert w klubie Aspirynka w Poznaniu. Na koniec roku, autor piosenek John Porter (Walia, Wielka Brytania) przyjechał do Polski i dołączył do grupy jako drugi gitarzysta i wokalista, zastępując Milo.
W 1976, Andrzej Zuzka wraz z proto punkowym muzykiem ulicznym Lesławem (Leszek) "Cyrilem" Danickim, pseudonim Walek Dżedzej i Maćkiem Pietracho, zaczęli tworzyć grupę Złoty Cielec. Dżedzej zyskiwał krajową reputację jako głos nowej generacji, śpiewając dowcipne i prowokacyjne teksty przy akompaniamencie gitary akustycznej, na ulicach, w podziemnych przejściach i również na festiwalach muzycznych.

Nadciąga Punk Rock z gnijącego zachodu 1977-1978
Przez importowane prywatnie kasety i winyle zachodnich hitów punkowych, ale również radiostacje BBC i Wolne Radio Luxemburg, punk rock dotarł do Polski. Kilka szczęśliwych dzieciaków spędziła cześć 1977 roku w Wielkiej Brytanii, mogąc zobaczyć boom punkowy na własne oczy, inni korespondowali z zachodni punkami po przez pocztę.
Autentyczny punk rock roku 1977 zaczął występować. Walek Dżedzej Pank Bend(Warszawa). KSU( Ustrzyki Dolne) i Nocne Szczury (Władysławowa) były absolutnie jednymi z pierwszych które istniały. Elektryczny Walek Dżedzej Pank Bend, w którego skład wchodzili Maciek Góralski, Jacek Kufirski i Walek Dżedzej, zagrali swój pierwszy koncert wiosną 77’ w klubie Hybrydy w Warszawie, stając się pierwszym punk rockowym koncertem w Polsce. Nie długo potem Walek, Andrzej Zuzak i Maciek Pietracho wykonali eksperymentalny spektakl punk rock show w maju 77’ , na Festiwalu Piosenki Studenckiej ‘’Kij w mrowisko’’ w klubie Riviera-Remont (Riviera)w Warszawie pod nazwą Światowy Ząb.
Podobnie, Maanam zaczął koncertować pod nazwą Maanam Elektryczny Prysznic . John Porter i pozostali członkowie byli już doświadczonymi muzykami, i wybuch punka wzniecił w nich nowe inspiracje, wolność tworzenia i eksperymentowania. Grupa wykorzystywała elementy punka rocka i atmosferę: dziwny ubiór, okulary przeciwsłoneczne, krzyczące głosy operowe i prowokacyjne teksty; również będąc zaangażowanymi w pierwsze polskie squaty. Porter zagrał ‘’Pretty Vacant’’ (Sex Pistols) w klubie Pod Kurantem, Warszawa, w tym samym czasie większość nastoletnich punków dopiero zaczynała uczyć się grać. Ale nigdy nie byli prawdziwym zespołem punk rockowym, w przeciwieństwie do ich mainstreimowego obrazu, i nawet późniejsze próby zmiany tego stanu przez Korę w jej biografii, gdzie nazywa M.E.P ‘’pierwszą polską grupa punkową’’ są fałszywe. Zespół był grupą czysto akustyczną (często grając z pokazem slajdów), do czasu odejścia z zespołu Portera w 1979.
1 kwietnia 1978, odbył się pierwszy koncert zachodniego zespołu punk rokowego z zachodu, grupa The Raincosts (Wielka Brytania) której wkład w ¾ składał się z kobiet wystąpiła w Warszawie w klubie Rivieria Remont. Zorganizowany przez Henryka Gajweskiego, który stały się jednym z głównych promotorów nowej alternatywnej kultury w Polsce. W ciągu 1978, nie oficjalnie polskie koncerty punk rockowe odbywały się w całej Polsce: Deadlock, KSU, Speedboats, Nocne Szczury, Deutschland Prostitutes, itd…
Prasa ostrzegała przed ‘’brudnymi młodzieńcami którzy wyglądają strasznie, ich ubrania pokryte są agrafkami, piją na rogach ulic – ci młodzieńcy praktykują kult nienawiści i kłócą się ze sobą nawzajem’’. Nowy wróg systemu wyłonił się; nie byli gitami, ani antysocjalistycznymi ugrupowaniami ale raczej nowym rodzajem wroga klasy pracującej. To prasy i władzy, punki były faszystami, łatwo rozpoznawalni po przez kobiecą biżuterie która nosili. Można było zostać aresztowanym lub pobitym za noszenie kolczyka, brat dowodu osobistego, czy inne mniejsze występki. W ten sposób polska prasa rysowała nihilizm i ostateczny upadek zachodu. Nie było zaskoczeniem, że ugrupowania młodzieży zostały przyciągnięte przez ten obraz.
Podziemie New Wave i hipisi grający szaloną muzykę rockową 1979-80.
1979 był ostatnim rokiem 10 letniej kadencji Gierka jako głowy państwa, był to czas zmian społecznych, i wczesne oznaki ruchu pracowników Solidarność miały miejsce. Nowe sceny muzyczne zaczęły się utwardzać, regularna liczba bezpiecznych miejsc istniała w uniwersyteckich klubach studenckich, w całym kraju młode zespoły punkowe mogły używać sprzętu udostępnianego przez państwowe centra kultury. Nowe zespoły powstały i zagrały swoje pierwsze koncerty w 1979… The Boors (później Kryzys), Tilt, Ornitolog, Atak, PKS, Mono, Fornit, Poland by wymienić kilka najcenniejszych. Atak jest pierwszym znanym prawdziwym zespołem punkowym z żeńską wokalistką, Elą ‘’Polą Mazur’’.
Porter i Maanam Elektryczny Prysznic ścieli włosy, pozbywając się ostatnich więzi z era hipisowskiego rocka… John Porter opuszcza M.E.P aby założyć swój elektryczny Porter Band razem z Aleksandrem Mrożkiem (Nurt) Kazimierzem Cywnar (Test, Nurt). Porzucając nazwę M.E.P., Maanam wydał dziwny debiut na 7’’ w państwowej wytwórni Tonpress, prezentowany przez Korę i Marka styl, wspierany przez raczej specyficzne brzmienie ‘’zanurzone w muzyce grupy lat 70-tych, Dżamble. Znów w 1979 wraz stabilizacją i zmianą składu, Maanam opatrzony w kompletny i dojrzały dźwięk zbudowany na starym repertuarze stał się szalonym zespołem rockowym.
Reggae, i dźwięki eksperymentalne były nie odłączne od punka i ruchu tych zmiennych czasów. Wiele fanzinów zaczęło pojawiać oraz pierwsze festiwale alternatywne. Camping Muzyczny w Lubaniu, lipiec 1979, wystąpiły takie zespoły jak Maanam (ich debiut jako zespól elektryczny), Porter Band (również debiut), Exodus (rock progresywny, wypuścili debiutanckie LP w 1980), wraz z punkami z Gary Hell, Deadlock i Kryzys.
Te pierwsze polskie grupy podziemne były omijane przez państwowe wytwórnie, miły problemy z cenzurą, okazje by występować publicznie były rzadkością, po większości został tylko ślad w postaci surowych nagrań z prób.
Do 1980, Solidarność stała się pierwszym niezależnym związkiem pracy w wschodniej Europie. Strajki pracowników, i rosnące napięcie polaków wobec stanu. Pierwsze kasety robione metodą d.i.y zostały wypuszczone; Kryzys i ich słabej jakości nagranie z próby oraz Tilt nagrany w prawdziwym studio. Debiut Porter Band ‘’Helicopters’’ , nagrany późnym 1979, został wypuszczony w 1980 przez wytwórnie państwową Pronit. Porter inspirował się rozwijającą się brytyjską sceną new wave. Album był całkowicie elektryczny, z każdą piosenką w innym klimacie, ale nigdy nie punkową. Maanam wypuścił dwie 7’’ epki w 1980; ich dźwięk był nie zaprzeczalnie formą szalonego rocka z równie imponującymi tekstami, inspirowanymi punkiem i rozkwitem wave które ich otaczały. Porter Band nagrał 7’’ zawierająca ‘’Brave Gun’’; starą piosenkę z okresu M.E.P. Tego samego roku Porter Band nagrał porównywalnie szalony występ w Poznaniu z nowym perkusistą. Jednakże wytwórnie państwowe firmy nie tykały zespołów punkowych i wavowych.
Milo Kurtis (ex-Maanam), Andrzej ‘’Amok” Turczynowicz (Mono), Andżej Zuzak (Światowy Ząb), Krazy Karol, wraz z Maćkiem Górlaskim (Kryzys, Deadlock) stworzyli odłam d.i.y określane jako post hipisowski para punk. Ta luźno działająca grupa, znana jako Kanał, z wciąż zmieniającym się składem często improwizowała piosenki.

Festiwale Punkowe i New Wave 1980.
Kołobrzeg (Sierpień, 8-10, 1980) był miejscem spotkań pierwszego oficjalnego festiwalu punkowego i new wave w Polsce. Trzy dni najbardziej surowych i szalonych grup z całej Polski: Tilt, Fornit, Deadlock, KSU, Psychodeliki & Gary Hell, Kryzys, Poe’rocks, Nocne Szczury i Kanał. Gary Hell & Psychodeliki ( Gdańsk) byli całkowicie zgranym zespołem w czasie gdy reszta punków w Polsce nadal uczyła się grać na swoich instrumentach. Zostali okrzyknięci ‘’największym wydarzeniem’’ festiwalu. Kołobrzeg został profesjonalnie nagrany zarówno od strony muzycznej jak i filmowej na kolorowej taśmie 16 mm przez organizatora Henryka Grajewskiego. Grajewski obecnie mieszka w Holandii, nadal posiada oryginalne zdjęcia i nagrania. Dostanie się do tej dokumentacji jest tylko pozornie trudne. Grajewskiemu za jego prace w pełni należą się mu pieniądze, czeka tylko na dobrą okazję.
Pierwszy doroczny festiwal New Wave w Toruniu odbył się w 8 i 9 listopada 1980. W ciągu dwóch dni odbyły się cztery koncerty na których wystąpili m.in.: Der Blaue Reiter, Tilt, Poland, Kryzys, Atak, Deadlock, Kanał, Fornit, Kajaki Variete, Ornitolog i inni. Państwo organizowało festiwal ‘’Pop Session’’ w Sopocie gdzie grał porter Band, coroczny festiwal w Jarocinie zaczął się w 1980, gdzie grał Maanam, wraz z Kryzysem, i z pierwszym zespołem punkowym który wystąpił w Jarocinie; Nocne Szczury.
Pochodzenie z Warszawy miało swoje przywileje; Deadlock i Kryzys obu udało się wypuścić nagrania o niskiej jakości wydane na winylu we Francji, przez odwiedzającego Polskę punka z Francji Marca Bouleta.
1981 Podziemny winyl i new wave.
Pseudo odłam francuskiej wytwórni Barclay, Blitzkrieg Records wypuściła oba debiuty zarówno Kryzysu i Deadlocka. Płyta Deadlocka ‘’Ambicja’’ stała się pierwszym wydanym winylem polskiej kapeli punkowej. Na nieszczęście po przez ograniczone koncerty, mała liczba kopii została w Polsce, losy albumu są nieznane dopiero później zyskał miano kultowego. W tym czasie Kryzys stał się największą grupą podziemną w Polsce, koncertując razem z Maanam, Perfect i Exodus. Debiut zespołu zatytułowany po prostu ‘’Kryzys’’ zdobył listy przebojów w Polsce. Następnie Barclay wypuścił mało znany 7’’ Split singel, zawierający utwór nagrany w studio w czerwcu 81.
Debiut Maanam (nagrany w 1980) został wypuszczony w 1981 przez wytwórnie Wifon, zawierając dwa 7’’ rockowe single. Polskie ex-patriota Andrzej Dziubek, który osiadł w Norwegii, wypuścił swój debiutancki LP wraz z grupą De Press, zatytułowany ‘’Block to Block’’. Polskie teksty, polskie tematy i mocno uderzający cold wave punk. De Press odwiedziło Polskie i wystąpiła w finale sopockiego ‘’Pop Session’’ w lipcu 81’ wraz z zespołami Brak i Kryzys. Coraz więcej festiwali i koncertów new wave przetaczało się przez Polskie, występowały na nich nowe grupy z Łodzi, Poznania, Krakowa, Wrocławia, Lublina itd.
Z członków grup Tilt i Kryzys, powstała warszawska super-grupa Brygada Kryzys. Na początku stanu wojennego, grupa została zmuszona przez cenzorów do zmiany nazwy na Brygada K. W listopadzie grupa wystąpiła na drugiej edycji festiwalu New Wave w Toruniu.
Jugosławiańscy punkowcy z cold wavowej kapeli Elekricni Orgazam, zagrali trasę po Polsce, nagrywając nawet koncertową epke w Warszawie, która później została wydana w Jugosławii przez Yugoton. W grudniu 81’ , bez wątpia powiązane z wizytą Elekricni Orgazam, Brygada Kryzys odwiedziła Jugosławię i wystąpiła w Klubie Studenckim w Belgradzie. Z pomocą klubu, nagrano epkę ‘’Wojna!’’ która najwyraźniej została niezależnie wydana przez Yugoton na 7’’ singlu. Napięcie w tym okresie było wysokie; demonstracje pracowników i powstanie Solidarności. 13 grudnia 1981 został wprowadzony Stan Wojenny. Jednocześnie, rozwijał się polski ruch punkowy.
1982 Pierwszy Krajowy Punkowy winyl, rozwój rocka alternatywnego i hardcore.
W 1982 Brygada Kryzys oficjalnie zajęła miejsce Tiltu i Kryzysu, z większym repertuarem. Z ich pierwszego koncertu w Polsce, pochodzi kaseta nagrana przy konsolecie z bardzo klarownym dźwiękiem. Nagranie to dostało się do Anglii gdzie zostało wypuszczone bez zgody zespołu jako bootleg przez Fresh Rec. Okładka jest piękna a dźwięk raczej klarowny, jednak LP, zawierające m.in. utwór ‘’Telewizja’’ grupy Kryzys nie reprezentowała w pełni brzmienia Brygady Kryzys.
W tym czasie, Brygada Kryzys była pierwszą grupą która miała okazje wypróbować nowy sprzęt studia nagraniowego Tonpressu „Kaw’’ w Warszawie. Podczas przełomu Solidarności i szczyty Stanu Wojennego, ci bohaterowie młodzieży mogli chodzić po mieście o każdej porze, trzy miesiące w studio, bez ograniczeń czasowych. Wydana w 1982, zaraz po zakończeniu Stanu Wojennego, ‘’czarny album’’ zatytułowany po prostu Brygada Kryzys była pierwszą prawdziwą płyta punk/wave wydaną przez państwową wytwórnie. Wydana przez Tonpress, sprzedała się w nakładzie 150 000 sztuk. Wydano również 7’’ singiel zawierający dwa utwory z dużej płyty ‘’Centrala’’ i The Real One’’.
Po stronie mainstreimowej, Porter Band który nagrał płytę live w 1980 podczas najbardziej szalonego okresu w ich karierze, została dopiero wydana w 1982. Inny ciekawym przypadkiem jest debiut zespołu Lombard, który wyglądem nawiązywał do kultury punk (agrafki) i zatytułowany był Śmierć Dyskotece. Muzycznie to raczej nieciekawy rock inspirowany latami 70-tymi, podwójne kobiece wokale tylko okazjonalnie przypomniał punkowe dźwięki. Później w 1982, Porter powrócił do studia, tym razem z muzykami sesyjnymi, aby stworzyć dziwaczny album ‘’China Disco”. Muzycznie nie tak ciężki, ale mix jest mocno nasiąknięty studyjnymi efektami new wave, można pomyśleć że inspirował się debiutem brygady Kryzys.
Rok 1982 był rokiem w którym weterani sceny tworzyli swoje ostateczne zespoły, które później wydawały swoje płyty w państwowych wytwórniach, oraz dziwacznych wydaniach za granicą…był to rok w którym nowa generacja zaczęła naprawdę się rozwijać, we wszystkich zakątkach kraju zakorzeniał się hardcore. Zespoły które powstały pod koniec pierwszej ery punkowej, zaczęły przyspieszać swoje piosenki, i zaczynały brzmieć bardziej hardcorowo; Rejestracja, SS-20 i Deuter aby wymieć tylko kilka. Podczas gdy scena się rozrastała, Festiwal w Jarocinie stał się mekką grup undergroundowych. Szanse aby wejść do studia Polskiego Radia, stawały się coraz większe, zaczęło pojawiać się coraz więcej winyli grup punkowych i hardcorowych… jednak okazja wejścia do studio nie pozwalała ominąć cenzury było to nawet trudniejsze niż w czasach grup beatowych i fuzlowych dekadę wcześniej. Jedne z najbardziej płodnych i oryginalnych grup lat 80-tych zostawiły po sobie ślad w postaci amatorskich nagrań, lub w najlepszym przypadku nagrań koncertowych… lata 80-te XX wieku były najlepszymi latami rozwoju polskiej muzyki undergroundowej.